Fot. Marco Fedele

Wynokwianie Kadłubka – czyńść 2.

Miołech, i niy yno jo żech mioł, bo świyntyj pamiyńci Stefan Szymutko tyż, od downa take przeczucie, że ślonski czasownik „wynokwiać” abo „snokwiać”, bo czyńści żech godoł i słyszoł „snokwiać”, mo co spólnego z jodłym abo maszketami.

I tak mi sie teroz zdo, możno trocha cygania (a czamu niy?), że te ślonske wynokwianie i snokwianie biere sie od włoskigo słowa „gnocchi” (czytomy: „njokki”). A „gnocchi” to som kluski… A kaj som lepsze kluski, niż we Włochach i u nos? I te czorne, i te biołe? Niych mi yno kery powiy, że sie niy znomy na kluskach! I że niy poradzymy kulać! I że żodyn we niydziela jeszcze nigdy niy jod klusków!

Te „gnocchi” przilazły do nos od Włochów. To prowda. To ni ma daleko. Ale bez Austryjoków i Bajeroków, kerzi som jeszcze bliży od nos italskij klary i Rzimu. Bajeroki i Austryjoki godajom „die Nocken”, niych se godajom, i majom recht. Ale my na Ślonsku godomy „kluski” (od „Klösse). I to my z robiynio klusków zrobili wielko sztuka.

Jak godom „wynokwianie”, to myśla obiod. Ale niy obiod na beztydziyń, niy żodyn fast food, niy ajntopf, yno obiod uroczysty, ze wszyskimi w doma, przi stole, jak siedzom i godajom, i czujom sie jak w doma. I wonio jak w doma. Bez toż wynokwianie to je szukanie czegoś nojlepszego. Czegoś, czego możne ni ma. To je szukanie takij szpajzy, takigo jedzynio, kerego znoleziyni graniczy z cudym. Wynokwainie to je szykowanie richtik czegoś dobrego. Niy yno wydziwianie abo szukanie rarytasów, abo marudzyni, jak myślom nikerzi. Niy! Wynokwianie to je tyż myślyni o gryfnyj dziołsze, kero je fest daleko, jak marzyni o jakijś Angelice, abo aniołach.

Możno ni ma takigo jodła, kere wszyjskim sprawi uciecha. To je recht. Ani myśli, kerom wszyscy bydom mieć radzi. Wynokwianie to szukani czegoś lepszego, to je tak, choby chcieć, żeby codziynnie była niydziela. Wynokwiani i snokwianie to je niyciyrpliwość w szukaniu niyba na ziymi. Nikerzi som na to skozani: poeci, kuchorze i malyrze.

Prof. Uś dr hab. Zbigniew Kadłubek – rezkiruje Katedrom Literatury Porównawczyj. Je filologiym klasycznym, eseistom,  i tłumaczym. Pisze tyż po naszymu, dejmy na to „Listy z Rzymu” abo   „Promytyojs przibity”.