fot. RayMorris1

Wynokwianie Kadłubka – czyńść 4.

Moja prababcia Józefa z chałpy Reimann sztyjc godała, że je wykamano… Dziwne słowo: wykamano. Ale ona richtik była wykamano, chocioż ji piyknego wieku, bo dożyła bezmała sto lot. Wykamanie było – jako tymat som w sobie – zakończyniym kożdego łozprowianio. A jożech rod słuchoł, jak godała, bo ze mojij prababcie godała do mie cołko tradycja, cołki Ślonsk – i cołko Europa downych lot, kero sie straciła.

Co to znaczy, że wtoś je wykamany? Jak to przełonaczyć na dzisiyjszo godka? Jak sie je wykamany, to sie je „busy” abo „tired”? Izolda z programu „Dej pozór” pedziałaby „wycyrpany”. I miałaby recht, bo moja prababcia, wrażliwo na retoryczno zasada „varietas”, zastympowała słowo „wykamany” słowym „wycyrpany”. Wykamany je blank wykończony robotom, życiym, obcościom we świecie, samotnościom. Tymi wszyskimi rzeczami łoroz. Filozof pedziołby, że „Wto niy zno rzeczy, ni mo żodnyj szansy na wyfedrowanie ze słowa synsu” (Hans-Georg Gadamer). Tak tyż prziszoł taki dziyń, że moja prababcia, przestała łosprwiać. A jożech zapomnioł o „wykamaniu”

Spomniołżech sie o tym słowie dużo poźnij. Jak żech sie uczył na spamjynć greckich czasownikow niyrygularnych. Siedziołżech we zogrodce, było lato, czytołżech we tyn ciepły luft w piyrszyj osobie liczby pojedynczyj czasowniki grecke. Tak chobych rzykoł. Powtarzołżech choby jaki Archimedes: heurisko, heureso, heuron, heureka – znojduja, znojda, znodżech… Nogle wskrzesiłżech bez cufal słowo mojij prababci: wykamany! Znodło sie same w grece: kamno, kamumai, ekamon, kekmeka. Tyn czasownik grecki znaczy „mynczyć sie”, „fest sie urobić”. Na tych, kerzi kojfli, Grecy godali gryfnie kamontes, „wykamanymi”. Roz na zawsze!

Prof. Uś dr hab. Zbigniew Kadłubek – rezkiruje Katedrom Literatury Porównawczyj. Je filologiym klasycznym, eseistom i tłumaczym. Pisze tyż po naszymu, dejmy na to „Listy z Rzymu” abo   „Promytyojs przibity”.