fot. Iwona Łach

Wynokwianie Kadłubka – czyńść 29.

Oblaty som fest ciynke – i niy do sie nimi najeś. W smaku przipominajom Hostia, kero dostowo sie w kościele – do rynki abo prosto do gymby w czasie Mszy śwjyntyj. Yno że oblaty som od Hostii pora razy wjynksze i rubsze.

Kruszków moc
Pjeczone som z monki pszynnyj nojlepszego sortu. Nojbardzij som u nos znane i jodane pszczyński oblaty, kere majom roztomajte smaki: jo nojbardzij niy lubia tych waniliowych, ale nikerzi lubiom yno te. Poza tym jym oblaty, jak yno znojdzie sie taki miejsce, kaj moga jeś i kruszyć wela chca. Kruszki z oblatow choby śnieyg lecom na ziymia przi kożdym bajsie. Bo jedzynie oblatow łonczy sie fest z kruszyniym. Ni ma oblatow bez kruszynio. Wjyncyj jest kruszkow czasym niż uciechy z jedzynio oblatow.

Oblaty som roztomajte

Oblaty – choby kożde inksze wafle –smakujom różnie. Roz żech chyba jod czekoladowe oblaty – ale to były oblaty karlsbadzkie, bo we Karlsbadzie we Nimcach, tak jak u nos – dużo sie tych oblatow piecze. Austryjoki godajom „Oblate” na oblaty – z akcyntym na pjyrszo sylaba. Wyniko z tego, że oblaty som znane w Czechach, na Ślonsku i w Austrii. Ale w Kaliszu tyż – godo sie tam na oblaty androty (andruty) i tyż to jest prawie to samo. I w Kaliszu – musza to dodać – jodało sie androty ze szlagzanom.

Oblaty som ofiarom

Ale terozki cofia sie do historii nazwy oblatow, bo wydowo mi sie ona ciekawo, a nawet trocha tajymniczo. Słowo „oblaty” pochodzi od łacińskigo słowa „offero”, czyli „niesa coś”, „ukazuja sie”, „dowom siebie w ofjerze”, „pośwjyncom sie”. Znaczyń tego słowa – jak sam widać – momy doś pora. Od „offero” pochodzi „oblatio” – to znaczy religijno ofiara. Oblaty som ofjarom, kero sie dowo Ponbóczkowi – ale tyż inkszym ludziom. Oblaty som tyż tym samym, co stare słowiański obiaty, czyli dowane roztomajtym siłom i bożkom dary, żeby sie ludziom lepij wiodło.

Symbol kruchego Ślonska

Już pora lot tymu polske Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi wpisało oblaty na lista tradycyjnych produktów, co fest cieszy, bo skiż tego oblaty som prawnie chronione jako ślonski szpecjalitet. Och, keby tak tyż inksze ślonske rzeczy miały ministerialno ochrona! Oblaty sie jy, prowda, oblaty sie dowo komuś jako gyszynk, prowda. Oblaty trocha symolizujom Ślonsk. Dejcie pozor na jedna rzecz: oblaty som delikatne, tak delikatne jak ta cało naszo ślonskość. Jak godocie o Ślonsku, jak godocie o nos i o tym, co my sam robjymy – myślcie o oblatach delikatnych i słodkich.

Prof. Uś dr hab. Zbigniew Kadłubek – rezkiruje Katedrom Literatury Porównawczyj. Je filologiym klasycznym, eseistom i tłumaczym. Pisze tyż po naszymu, dejmy na to „Listy z Rzymu” abo „Promytyojs przibity”.

Zapisz