fot. Radek Kaźmierczak

Je taki słowo na Ślonsku, kiere (i tu dom se utnyć palica że mom recht) niy wystympuje w żodnym innym jynzyku pisanym ani też godanym. Te słowo to je jak cioper w kartach. Zastympca wszystkigo, co yno poradzymy robić. Zastympuje kożdy czasownik, kery łonczy sie z rzeczownikym. Ślonzoki co kwila go używajom. Zazwyczej wtedy jak chcom cosik pryndko pedzieć, coś komuś przekozać abo rozkozać. Nikiedy jak niy umiom znejś se na pryndko w gowie odpowiednigo wyrazu to tyż tak godajom. Te słowo to ŁONACZYĆ abo ONACZYĆ.

One zastympuje richtik wszistko. Wejrzycie do przikładu, jak mamulka godo synkowi: „Idź już łonaczyć bo je fest cima!” Tu synek mo iść spać. Abo chop przichodzi z roboty i godo babie: „Mosz już ta fazolzupa złonaczono?” Pewnie żeście sie kapli, że sie jom spytoł czy zupa je uwarzono.

Wydowo sie tyż tym słowym rozkazy. Piyrszy z ranta przikład: „Złonaczysz to w końcu czy ni!?” Tu se mogesz wstawić co yno ci sie podobo – to może być każdo czynność.

A jak dodomy do łonaczynio na przodek roztomańte sylaby, to mogymy pedzieć już chyba wszistko!

Dejmy na to, godajom se dwie starki o makronach, kiere sie jy przi kawie:

− Hilda, załonaczyłaś już ciasto na makrony?
− Ja, yno żech wciepła za dużo jajec i mi sie to cołki rozłonaczyło.
− Toś to spaprała! Trza było wciepnyć trocha mołki i lekutko wyłonaczyć aż bydzie na zicher. Ale z ciebie afa!

Skuli tych jajec, ciasto Hildy je zepsute, bestoż nadowo sie yno do hasioka. Jakby se to rozwożyła, wciepła mołki i wygnietła ciasto, toby niy było taki mlaźgate.

Widzicie, trza yno dodować łodpowiydnie przedrostki do łonaczyć i mogymy rzegotać.

Łostatni przikład. Jak dziecka suchajom głośnygo rzympolynio dejmy na to w radijoku, to mamulka ryczy: „przełonaczcie to!”, a bajtle wiedzom, że trefi im przełonczyć te pieruński grani. Śmiyszne, pra? Ale dejcie wiara, fest praktyczne! Fest! W tym je najbardzij dziwne to, że do tych co sie tak godo, na zicher wiedzom co sie od nich kce i nie trza dodatkowego tłumaczynio.

To je możliwe yno na Ślonskij Ziymi i yno ze Ślonzokami. Toż tymczasym. Ida se złonaczyć te łone… no bonkawa ida se zaparzić, bo mom na nia szmak.

Artykuł łostoł napisany bez Zuzia Karwot z Rydułtów.