Skond sie wzion kopruch?
Wynokwianie Kadłubka – czyńść 35.
Muskle choby żyniaty kopruch
Jak mo keryś fest małe muskle, jest chuderlokym, to sie na niego godo, że mo muskle choby żyniaty kopruch. Ale kopruchy sie niy żyniom i niy poczebujom mysklow. Styknie im, że majom sześć chudych nogow. Samice skłodajom jajca do wody, kajś na brzołach abo do stowu, zaroz po załodniyniu i z tyj wody wylazujom abo raczyj wyfurgajom po sztyrech dniach kopruchy. Ale nim samica słoży te jajca do wody, kogoś musi bajsnońc i wypić trocha krwie.
Skond tyn pieron je?
U nos som nojczyńści kopruchy, kiere sie nazywajom widliszkami plamistoskrzidłymi (Anopheles maculipennis). Kopruch ni mo nic spolnego z koprym, chociaż koper tyż mo taki listki chude choby kopruch nogi. Beztoż dziwo nos ta ślonsko nazwa „kopruch” i niy idzie jom do niczego porownać.
Niy umia pedzieć, coby mioł kopruch spolnego z łacińskim słowym „cuprum”, czyli z miedziom, kero Rzymiany mianowali od Kupros abo Kypros, czyli od Cypru.
Bajsnie abo niy bajsnie
Nikomu niy życza, coby użar go kopruch (samica koprucha, bo yno łone gryzom). Ale bez lato kopruchy furgajom i kożdego może użrać. I ni ma sie co starać, bo od tego sie niy umiyro.
Naszczyńsci u nos kopruchy niy roznoszom malarii.
Nojgorzij je bez noc. Kopruch furgo i słychać go choby zbliżoł sie na niybie cały nalot flugcojgow. Brzinczy taki kopruch nad gowom i niy udowo usnoć. Bjerymy lacz i lotomy za nim aże go klapnymy na ścianie. Abo przikrywomy sie dekom i myślymy, że nos niy bajsnie. Ale je hyca, toż zaś sie odkrywomy i nasłuchujymy.
I już po
Ale jak cie już użere kopruch, to polyj octym ta mało ranka, kaj cie bajsnoł. Zaro przestanie świyrzbieć i boleć. Nikerzi kupujom w aptyce spray na kopruchy – ale mie sie zdo, że to niywiela dowo. Szwalbki, te ptoki, bez lato lotajom po niybie i chytajom kopruchy. Beztoż som szwalbki naszymi sojusznikami w walce z kopruchami. Tak samo jak jeżyki. Ale one wczas od nos odlatujom do ciepłych krajow.
Zostowomy sami z kopruchami pod koniec lata i kopruchowom łostudom. Potym na jesiyń abo w zima za latym robi sie tesno kożdymu. I za kpruchami robi sie tesno tyż kożdymu. Niych se furgajom te kopruchy jak nojdurzi!
Prof. Uś dr hab. Zbigniew Kadłubek – rezkiruje Katedrom Literatury Porównawczyj. Je filologiym klasycznym, eseistom i tłumaczym. Pisze tyż po naszymu, dejmy na to „Listy z Rzymu” abo „Promytyojs przibity”.
Co byś na to pedzioł?