fot. Marjan Lazarevski

Wynokwianie Kadłubka – czyńść 10.

Fulani zaczło sie…

Idzie pedzieć, że ojcym fulanio był Protagoras z trackij Abdery, kery żył cztyrysta lot przed Ponbóczkiym. Ale skuli czego wyciepli go z miasta Atyńczyki, tego żodyn niy wiy. Nikerzi godajom, że skuli tego, że niy przoł bogom i był ateistom. Ale jo myśla, że skuli czego inkszego. Forsztelujcie se yno, że tyn Protagoras tak tyż łosprowioł: „Kożdy, wto coś godo, godo prowda”. Ło co sie rozchodzi? Kożdy może fulać, wela chce. Kożdy mo recht. Wszyjscy majom recht. Downo tymu w Rzimie tyż sie godało: „Quot capita, tot sententiae” – Wiela głow, tela myśli. Wiela głow, tela prowd. Kożdy godo to, co mu przidzie do gowy i mo recht.

Kożdy fulo!

Żyjymy w czasach wielkigo fulanio. Kożdy fulo, co chce i kaj chce. Nojwiyncyj fulajom ludzie bez mobilniok. Fulajom na drodze, w robocie i w doma. Fulajom, jak jedzom obiod. Fulajom, jak siedzom w kościele. Fulajom tyż zawdy, jak ni majom o czym godać. Fulajom skuli samego fulanio, bo majom „darmowe” fulani. Ni ma ich gańba fulać przed ludziami w cugu i godać tyż to, co sie godo po cichu.

Fulajom w radioku i w telewizorze. Kożdy chce fulać. Fulanie to je władza. Ale fulanie je tysionc razy gorsze od fandzolynio. Dyć fandzolynie to je pierdzynie po zjedzyniu fandzoli. A skisz tego rzecz niy aż tak groźno jak by sie zdowało. Smrod po purkniyńciu do sie spokojnie wyluftować, styknie odewrzić okno. Ale gupoty i cygaństwa wyluftować sie niy do, kożdy to wiy. Paweł Smolorz mo recht: fulanio niy do sie tyż zmierzyć matymatycznie. Fulanie zatruwo. Fulanie jak fale leci fest daleko i psuje świat. Oblepio kożdo rzecz marasym i łoszpeco landszaft.

Dej pozór na fulani

Fulanie to ni ma yno cyganiynie. Fulanie może być groźne, fulanie tyż zabijo, bo we fulanio je zło wola. Fulanie to je mowa i ciynżki grzych; we fulaniu je moc pychy. Znom takich gupieloków, co fulajom wiela poradzom. Niy som Protagorasami, a my niy żyjymy w Atynach, beztoż żodyn ich niy wyciepnie. I mogom fulać i marasić tom swojom godkom, wela yno chcom. Niyjedyn takim fulaniym poforskoł bliźniego swego i ukrod mu cześć. Poforskoł go truciznom i poszoł. Mondry niy fulo. Mondry umi siedzieć cicho. Do sie siedzieć cicho po ślonsku i niy po ślonsku, tak samo jak do sie fulać po ślonsku i niy po ślonsku. Ale jynzyk człowieka bywo jego upadkym, tak czytomy w Ksiyndze Mondrosci Syracha (7, 13b).

Prof. Uś dr hab. Zbigniew Kadłubek – rezkiruje Katedrom Literatury Porównawczyj. Je filologiym klasycznym, eseistom i tłumaczym. Pisze tyż po naszymu, dejmy na to „Listy z Rzymu” abo   „Promytyojs przibity”.