fot. Olu Eletu on Unsplash

Wynokwianie Kadłubka – czyńść 39 .

Binder – godo nom to same jego miano – coś swionzuje. Ale co swionzuje? Czamu swionzuje? – zaroz sie spytocie? Binder swionzuje nos z trocha lepszym abo trocha inkszym śwjatym. Swionzany pod karkym binder godo kożdymu: „O, tyn to je sztramski karlus, tyn galantny wjy, że podobać sie ludziom niy zaszkodzi”. Chocioż wcale tak do końca ni ma, ale to je inkszo sprawa.

szwarny a gryfno

Bez tydzień nikerzi noszom bindry: chopy, co robiom w bankach abo karlusy ze Ślonskich Zakładow Technicznych we Katowicach. Inksi yno we niedziela noszom bindry. Abo jak je jaki śwjynto. Swionzany bindrym chop, karlus abo dziołcha (bo dzołchy tyż mogom do oblyczo zakłodać bindry, dyć som take galantki) wyglondajom szykownie. Szykownie: to znaczy tak, że ciepie sie to w łoczy kożdymu, kery wele nich przełazi. Bo noszynie bindra coś godo, mo coś godać – dować jakiś znak.

szlips abo kwostek

Niy godo sie na Ślonsku yno binder na binder, bo tyż godo sie szlips abo nawet kwostek. Chocioż rzodko sie to miano słyszy dzisioj. Ze szlipsym to je prosto sprawa, bo pochodzi od nimieckigo „der Schlips”, czyli binder po naszymu, a po polsku „krawat” (krawat pochodzi z francuskigo) i do dzisiej godo sie tak w Nimcach na binder. Z bindrym sprawa tyż je leko, bo „binder” tak samo pochodzi z jynzyka nimieckiego. Downij w Nimcach na nosz binder tyż godało sie „der Binder” (łod nimieckigo „binden” – wionzać, swionzać). Dzisiej tyż we nikerych landach nimieckich używo sie jeszcze słowa „der Binder”, yno że coroz rzodzij.

w gowie prozno

Fest szykowne karlusy w bindrach roz stoli wele kościoła przed połedniym. Widza ich z daleka. Ja, wyszykowani jak pieron, pedziol żech sie w myślach. Podłaża bliżyj, a łoni, ja, som szykowni, prowda, majom bindry, ale chorkajom i godajom taki gupoty, że było mie gańba. Z tego wyniko, że binder mo dobro nazwa: binder swionzyje, to znaczy tyż zobowionzuje to pewnego zachowanio.

Prof. Uś dr hab. Zbigniew Kadłubek – rezkiruje Katedrom Literatury Porównawczyj. Je filologiym klasycznym, eseistom i tłumaczym. Pisze tyż po naszymu, dejmy na to „Listy z Rzymu” abo „Promytyojs przibity”.