fot. Szymon Król

Niy ma ich mało. Bezma dwa i pōł tysiōnca. Żodyn z nich niy godo po ślōnsku. Nale dyć to sie niy ma co dziwować, kej sie wejrzy, skōnd te boroki sie tukej naskludzali. Jedyn je ze Hameryki, inkszy to je zaś Afrykōn. Nale żodyn ślōnski soroń niy ôpowoży sie im nazdać ôd „pierōńskich goroli”. Do niyftorych to derech je strach sie ôdezwać, a do inkszych godka niy mo wiynkszego cweku, bo ino bydōm Wos małpować, abo sie ôdwyrtnōm do zadku i pōdom weg. No, ja, nale ô kim tak po prowdzie je ta godka? No dyć ô zwiyrzyntach ze ślōnskigo ZOO.

Były dwie zegrody, ôstała sie jedna, ale za to srogo

ZOO we Chorzowie to je jedne z trzech nojwiynkszych we Polsce, nale ô tym na zicher wiycie. Za to możno ftoś niy wiedziōł, co piyrwyj mieli my sam tukej dwie inksze zegrody. Piyrszo we Beuthen, po niymieckij zajcie, fōndniynto za sto tysiyncy dojczmarkōw jeszcze we dziewiytnostym storoczu bez Ignaca Hakuby, nojbogatszego wtynczos bytomiōka i „Krōla Pijokōw”, do keryj kożdego roku cisło dwiesta tysiyncy norodu. Drugo była zaś po polskij zajcie, we Katowicach, modszo ô prawie piynćdziesiōnt lot. Kej po wojnie napoczła sie budowa WPKiW (wiyncyj ô nim we artiklu ô „Ślōnskim Central Parku”), było klar, co zegrody zoologiczne we Katowicach i Bytōmiu trza bydzie zawrzić, a zwiyrzynta wykludzōm sie do nowego ZOO do Chorzowa. Niy ino ône skludziły sie tukej z inkszych tajli Ślōnska. Ajnfart przismyczyli aże ze Świerklańca, kaj piyrwyj wachowōł Ślōnskigo Wersalu.

Tigry, afy, dinozaury…

We Chorzowie aszōm sie miyndzy inkszymi jejich kolekcjōm „Afrykonōw”. Treficie tukej giyrafy, elefanty, nosorożce, tigry i gepardy. Inksze sōm zaś wiyncyj rade żgmijōm i loszczurkōm, abo strusiōm i pelikanōm. Jo za bajtla nojwiyncyj żech przōł afōm, myśla, co skuli tego, co u nich zowdy miōł żech tyn gyfil, co i jo i ône majōm szpas, kej u inkszych zwiyrzōw lynkoł żech sie, co im sie możno cni (szterowało mie, co taki tiger sztyjc drałuje ino hań, a nazod). Nale nojwiyncyj rozhajcowōł żech sie, kej pedzieli mi, co we Ślōnskim ZOO idzie naprowdy trefić dinozaury. Po jakymuś bōł żech taki rozhajcowany, żech niy spokopił, co te dinozaury niy sōm żywe. Bez pora sekund było mi trocha markotnie, nale yntliś żech prziszōł ku tymu, co możno lepij, co te sroge pierōny to je ino rekonstrukcjo. Zowdy lepij być bajtlym markotnym, jak bajtlym zeżartym. Dinozaury durś hań stojōm, je ich szesnoście, kożdy jedyn taki srogi jak bōł naprowdy i wetna sie, co jeszcze niy jedyn bajtel sie chachnie, kej bydzie myślōł, co ône sōm żywe.

fot. Szymon Król

Richtiś moderne ZOO?

Trocha sie pomiyniało ôd czasōw, kej żech za bajtla filowōł na afy i chichrōł sie som do sia. Dzisiej moderne ZOO to je take, kere przede wszyskim dowo pozōr na prawa zwiyrzōnt. Wydowo sie, co we Chorzowie to spokopili i niy ma to już ino ańfachowo zegroda, w keryj pokożōm Wōm zwiyrzynta i psinco wiyncyj. ZOO fest stowio na funkcja edukacyjno i mo narichtowano ciekawo oferta do szkolorzy. Wszandy idzie terozki wlyź z bajtlami (szpecjalnie do nich zbajstlowali Mini-ZOO), a i uwaliciorz poradzi bele kaj postawić swōj wōzyk.

Toć, niyftore pedzōm zouwizou, co to je dwudzieste piyrsze storocze i niy śmiymy trzimać zwiyrza w klotce, ino puścić do nazod do jego naturalnego środowiska. Nale z drugij zajty durś mocka ludziōw je rada takij formie spyndzanio wolnego czasu, beztōż bezma pōł miljona norodu nawiydziyło chorzowske ZOO ino łōńskigo roku. Na zicher niy jedyn przidzie hań jeszcze roz, bo dyć je co ôglōndać: siedymdziesiōnt piynć roztomajtych zortōw ssakōw, siedymdziesiōnt dwie zorty ptokōw, sztyrdziści jedyn zortōw godōw, a do tego płozy i fisze.

fot. Szymon Król