fot. Szymon Król

Wiycie, co to je ambiwalencyjo? Ajzynblat, amajza, ajncla… Niy mocie co sznupać we dykcjōnōrzu, psinco znojdziecie, nale nic sie niy starejcie, jo Wom to wyerkleruja. Ambiwalencyjo to je wtynczos, kej stoja na banhofie i nerwuja sie, co przijechōł jakiś stary cug, w kerym niy bydzie ani klimy, nale za tyn som czas jakoś inkszo tajla mie pado, jak to gryfnie było za starego piyrwyj, kej niy było modernyj bany, moje starziki lotali na Balkan, a Rosbanka jeździła po cōłkim Ślōnsku.

Cosik letkigo, co zajedzie choby i na hołda

Kej we dziewiytnostym storoczu napoczło sie sam richtiś fedrowaniy, posiedziciele ślōnskich grubōw i werkōw prziszli ku tymu, co bydōm mieć fest srogo utropa. Jakoś musieli zasmyczyć towor (abo i hasie) z gruby do werku i nazod. Regularno ajzynbana to durś wtynczos była u nos nowina, glajzōw za wiela niy było i niy wszandy szło dojechać. Tukej potrzebne było cosik letkigo, z glajzami takimi wōnskimi, coby szło je wrazić bele kaj. Cosik, coby dojechało do kożdego werku i na kożdo hołda, hań, kaj ani niy było godki ô normalnyj ajzynbanie. I tak napoczła sie gyszichta naszyj Banki Wōnskoglajzowyj abo – jak sie u nos godało – Rosbanki. Wagōniki były za tela letke, co kożdy paker je popchōł, a glajzy poradziyły siyngnōnć bezma do kożdyj eki kożdego werku. Hned Rosbankōm napoczli tyż rajzować ludzie: grubiorze i huciorze, kere jeździli niōm do roboty i nazod. Ftoś porachowōł, co jednego roku Rosbanka poradziyła przewiyź sześ tonōw toworu, a na cōłkim Ślōnsku było cuzamyn dwiesta trzidziści kilomyjtrōw wōnskich glajzōw. Nale jak wōnske sōm take wōnske glajzy? Już Wom godōm: gynau to je siedymset ôziymdziesiōnt piynć milimyjtrōw.

We Rudach majōm anōng!

Fest żech je rod, co niydowno ludzie, kere przajōm ślōnskij Rosbance, yntliś pomiarkowali, co to je naprowdy fajno turystyczno atrakcyjo, eli ftoś mo richtiś anōng, jak jōm pokozać. Zabytkowo Stacyjo we Rudach to je fest pozytywny bajszpil. Egal wiela mocie lot, kożdy cosik tu do siebie znojdzie. To je richtiś szpas, kej idzie karnōnć sie takōm bankōm, gynau choby nasze starziki. Niy ma to fest dugo rajza, cosik wele pōł godziny. Banka rajzuje we weekyndy i świynta (dejcie pozōr na jejich nec-zajta, kaj mocie napisane gynau ô jakim czasie), bilet je blank toni, beztōż kożdego na niego stykać, a wtynczos to… już ino jedziecie, wdychocie ślōnski luft, kukocie na landszafty, kere mijocie i mocie gyfil, co kożdo utropa ôstawiliście fōrt daleko kajś ze zadku. Krōm tego na Stacyji idzie tyż wlyź do werkszteli abo ôbejrzeć sie stare, niy roz blank zaruściałe cugi, kerymi już żodyn niy pojedzie, nale kere durś sōm maszketnie gryfnie. Trocha ino żol, co som banhof blank już niy wyglōndo jak za starego piyrwyj… A, bych przepōmniōł! Szkolorze bydōm mieć tyż przileżitoś trefiyć prawego kowola, kery bydzie im ôsprowiōł ô swojij robocie!

fot. Szymon Król

Bezma dwa miljony pasażyrōw

Rosbanka rajzuje bez Rudy ôd dziewiytnostego storocza, a tak gynau to ôd roku tysiōnc ôziymset dziewiynćdziesiōntego dziewiōntego. Wtynczos prawie sztartli piyrszo tajla dugij na piynćdziesiōnt kilomyjtrōw sztreki miyndzy Gleiwitz a Raciborzym (terozki zabytkowyj). Dwa roki niyskorzyj Rosbanka siyngła do miyjscowości Paproć, a za rok yntliś aże do Raciborza. Rosbanka rajzowała gynau tak gibko jak normalno ajzynbana, tela ino, co poradziła dojechać do tych miyjscowości, kaj bana niy stowała. Beztōż Ślōnzoki hned pomiarkowali, co to je nojlepszy sposōb rajzowanio: za Niymca jeździło niōm siedymset tysiyncy norodu, a po wojnie wiyncyj jak miljon! (Nojwiyncyj, bo aże miljon ôziymset tysiyncy – we roku tysiōnc dziewiynćset piynćdziesiōntym czwortym, nale wtynczos Rosbanka to już była tajla ôd PKP.) A wiycie, co je nojfajniejsze, kej już pojedziecie do Rudōw i karniecie sie Rosbankōm? To, co żodyn pasażyr wele wos niy bydzie znerwowany skuli roboty, do keryj prawie jedzie, abo z keryj jedzie nazod. Żodyn niy bydzie ryczōł do mobilnioka ani wajōł, co citnie mu inkszy cug. I choby ino skuli tego werci sie fōndnōnć sie tako Rosbankowo rajza.