fot. Radosław Kaźmierczak

Tak gibko tyn czas leci, powiydzcie ino. Jeszcze niydowno sie lotało za szokuladowymi jajuszkami do koszyczka a teroz zaś za kaprym, sztruclom i inkszymi maszketami bo przeca juzaś idom Gody – Świynta Bożego Narodzynio. A jak to bywo moc roboty przed nami.

Sprzontani

Jak sie zaczyno Adwynt to wszyjski gospodyni domowe zaczynajom ształnować, czego sie piyrsze chycić – czy glancowanio fynstrów, czy pucowanio kuchnie, klupanio tepichów abo możno piyrsze umyć kromlojtry? Taki rozwożani to je znak, że Gody som już za pasym. Obowionzkowo chałupa musi być posprzontano, gardiny wyprane, bety przebleczone – to wszyjsko musi być na glanc skończone ze trzi, sztyry dni przed samom Wilijom, a możno i tydziyń.

Moczka

Niyskorzi kożdo baba biere sie za szykowani roztomańtego futru. Zaczyno sie łod pieczynio pierników, kiere trza przyozdobić lukrym i ciacikami. Trza już mieć pokupione mandle, łorzechy, rodzynki, wyschnyte śliwki. To wszyjsko bydzie wciepnyte do rozmoczonego i przewarzonygo piernika. Jedni do tego dodowajom kompot ze wieprzek abo fyrzichów, a inksi kakao abo szokolady. Kożdy mo swoji knify na moczka – bo o nij tu praje rozprawiomy. To je taki choby deser, miszung rociapkanego piernika i bakaliów. Jo myśla, że to je nojlepszy maszkiet na świecie. Jak fater jom warzy to jo mom pełno gymba śliny, coby se już szamnyć.

Makówki

Je tyż inkszy maszkiet, kiery momy yno na Ślonsku – to som makówki. A co to je takigo? Pomlyty mak, żymła, mandle i rodzynki – to som nojważniyjsze składniki. Ukłodomy je raja za rajom, a to wszyjsko zalywomy przewarzonym mlykiym. Ni ma co przesadzać z tymi maszkietami, bo potym pieruńsko puczy – dejcie wiara, wiym, co godom!

Zupy

Dość tygo maszkiecynio. Tera pogodomy o samyj wieczerzy wigilijnyj. Na nia sie szykuje roztomańte zupy – jedni warzom grochowo abo fasolowo, jeszcze inksi konopiotka, ale mje nojbardzij smakuje zupa rybno ze grzankami. Je to richtyk proste do złonaczynio! Bierecie gymiza, łona musi powreć trocha na łogniu, i kaj za pół godziny dociepujecie do tygo konski ryby – abo gowy, abo pukle abo łogony. Jak to trocha powre to już mocie gotowo zupa! Obowionzkowo do tego kwaśno kapusta ze zesmożkom i grzibami (nojlepsze som prawoki abo podsosnowki).

Ryby

Kapry ludzie tyż roztomańcie szykujom – dzwonki, płaty, filety, jedni kulajom to we mołce i żymle, inksi pieczom bez tego turlanio na blasze. Pieczymy na łoleju i maśle- wtedy skórka trzasko pod zymbami.

Po wieczerzy

A na Wiliji, jak my już pojedli, podzielili my sie łopłatkiym, a fater poczytoł we Biblii o narodzyniu Jezuska to siadomy wele choinki i niż rozpakujymy gyszynki to łobowionzkowo muszymy pośpiywać małymu Ponbóczowi kolyndy. Ani sie niy łobejrzymy, a trza sie zbiyrać na nojpiykniyjszo rzecz przez te świynta – na Pastyrka. Nojlepszy iś na pawłacz, bo tam łorkiestra grubsko na swojiych trompetach przigrywo bez cołko Msza.