Gyniusz z ajncli - Jan Wypler - Kultura - gryfnie

Gyniusz z ajncli – Jan Wypler

fot. Szymon Król
fot. Szymon Król


Roztomajte nacyje majōm roztomajto grajfka do uczynio sie cudzych godek. My, Ślōnzoki, mōmy tako 
epno grajfka, że tedy ôwdy ani niy wiymy, co godōmy po cudzymu. Na zicher znocie tyn wic ô dwōch Ślōnzokach, kere chcieli w Niymcach lajstnōnć sie nowe ancugi, ino mieli utropa jak to pedzieć po niymiecku, pra? Jo som pamiyntōm, jak moja ōuma uczyli mie za bajtla warzyć:
– A terozki, synek, dej mi zalc und pfefer…
– Babciu – pytōłech sie wtynczos, bajtel sztyry lata stary, kery niy śmiōł godać po ślōnsku, coby niyskorzyj niy miōł ciynżko we szuli – A co to jest ten zalcundpfefer?
– Ja, ja, synek, mosz recht, mie sie przepōmniało i zaś godōm po niymiecku. Zalc und pfefer, synek, to po naszymu bydzie… zalc i pfefer… No!

Tela godek w jednym miyjscu.

To je blank normalno sytuacjo u nos we Hajmacie, kaj godało sie zowdy we roztomajtych godkach i kaj na ulicy słyszało sie ludzi szwandrać niy ino po ślōnsku, nale tyż po niymiecku i po polsku. Terozki kożdy rechtor Wōm powiy, co taki lingwistyczny miszōng w gowie to je cosik richtiś dobrego, bo jak ôd bajtla godocie we dwōch godkach, to gibcij sie nauczycie trzecij. Nale katać tam sztyrdziści?
Sztyrdziści roztomajtych godek… Jezderkusie! Tela godek znōł Jan Wypler. Znocie Wyplera? Niy? Niy starejcie sie, mało fto go zno. Trocha gańba, bo małowiela ludzi mo tako gowa do uczynio sie cudzych godek. Nale z drugij strony, Jan Wypler to niy bōł żodyn celebryta. Urodziył sie we Kochłowicach w 1890 (we robotniczyj familji, chocioż som Wypler niyskorzyj dosznupōł sie rycerskigo pochodzynio).Robił za ańfachowego rechtora (we gimnazjach roztomajtych ślōnskich miast, choby Wrocław, Katowice, Zobrze i Mysłowice), miyszkōł w ajncli i wszandy łaziył z jednōm a tōm samōm aktyntaszōm.

Grajfka do nauki.

Już za bajtla szło zmiarkować, co mo grajfka do nauki (skuli tego upatrzōł sie go farorz Tunkel), a za modego synka sztudiyrowōł prawo, romanistyka, germanistyka, slawistyka i filozofia. Jak sie go dzisiej forszteluja, na zicher niy bōł to karlus, kery lotōł za dziōuchami i patrzōł gorzoły, a nojbardzij na świecie przōł ksiōnżkōm, kere czytōł, pisōł i przekłodōł. Nale terozki bydzie nojciekawsze, bo Jan Wypler miōł tyż grajfka do bardzij maszketnych godek. Kej ino miōł trocha czasu do siebie, czytōł po japońsku i we staroindyjskim sanskrycie. A nojbardzij rod bōł chyba chińskiymu, beztōż dzisiej spōminōmy go jako epnego sinologa, uwożanego na cōłkiym świecie. Narichtowōł nawet ôsprōwka ô tym, jak gibko idzie nauczyć sie po chińsku – możno ftoś z Wos by chciōł sprōbować?

Ino rechtor.

Tak sie myśla, co trocha szkoda, że chop z takōm gowōm robiył ino za ańfachowego rechtora, chocioż musiała to być do niego richtiś mordynga i niy roz chybło mu zetrwanio do buksōw i rojbrōw, z kerymi musiōł sie dować rady. Nale możno to je cosik takigo w nos, że styknie nōm ańfachowe żywobycie, kaj inksze cylowaliby we epno kariyra?

  • 09.11.2018

Co byś na to pedzioł?

Gryfnie Retro

Gryfnie Retro

Gryfnie prezentuje ledżinsy „Kaj sie ciśniesz?”. Nadowajom sie do roztomajtych szportów. Pasujom na kożdo rzić.