fot. Szymon Król

– Wiysz – pado mi jedna znajomo rechtorka – mōmy prawie terozki byzuch szkolorzy z cōłkij Europy. Pedzieli, coby im pokozać prawo gruba, to wezna ich do Wieliczki, a ku tyj przileżitości pokoża im tyż Krakōw…
Ani niy musza godać, co aże mnōm tyrpło. Toć, to sie mianuje promocyjo ślōnskigo dziedzictwa. Czego, jak czego, nale coby godać, co u nos niy ma grubōw?! Dejcie pokōj! A możno takim rechtorōm sie wydowo, co Krakusy w podziynce weznōm i zasmyczōm swojich turystōw do Zabrzo na „Guido”? Niy weznōm.
Rod żech je i Wawelowi i Wieliczce, beztōż niy pytejcie sie mie kaj je fajnij. Wiym za to na zicher, co „Guido” to je atrakcjo europejskigo formatu, kerōm muszymy sie asić i niych Wōm niy bydzie gańba pokozywać ta gruba ludziōm z cōłkigo świata.

Gruba do aszynio sie

Jo żech broł hań swojich kamratōw niy roz i zowdy byli rade. To je richtiś cosik: ôblyc sie tyn kask, wlyź do szole i sjechać po ciymoku (!) na dōł. Wtynczos idzie zoboczyć jak wyglōndała roboty grubiorzy hań downo, a jak wyglōndo terozki. Idzie pomacać tyn wōngel, posmykać sie chodnikiym, zoboczyć masztalnie i kōnia, choby tyn borok Łysek, ô kerym żeście na zicher czytali za bajtla. Eli mōcie za tela siyły i poradzicie, to mogecie poczuć sie richtiś choby hajer przodowy na szychcie. Fto niy chce sie smynczyć, niych sie zicnie w galantnym szynku i napije kafyju abo piwa – trzista dwadziścia myjtrōw pod ziymiōm! Kej już bydziecie postrzodku Ziymi, to po jakiymu byście niy mieli lajstnōnć sie biletōw na keryś koncert na grubie? Dużo za to niy zabulicie: ôd dziesiynciu złotych za sjechanie do szynku, do ôziymdziesiynciu dziywiynciu za nojdroższo rajza („Szychta”).

Co to bōł za chop!

No! Tela na zicher styknie, coby kożdy wiedziōł co je taki plac sam u nos na Ślōnsku! Nale jo zowdy czekōm aże goście-auslyndry spytajōm sie: „A po jakiymu ta gruba mianuje sie ‘Guido’?” Bo wtynczos mōm przileżitość poôsprowiać o grofie Guido von Donnersmarcku. Co to bōł za chop! Jedyn z nojbogatszych arystokratōw we cōłkij Europie i jedyn z nojważniyjszych ludzi we cōłkim Krōlestwie Pruskim (niyskorzyj Cysarstwie Niymieckim), kerego suchōł sie som Kajzer. To ôn negocjował z Francuzami po srogij wojnie 1871 roku. Nale tyn som Guido miōł tyż inkszo, romantyczno faca. Moje szkolorze (i dziōuszki, i synki) rade suchajōm ô romansie miyndzy Guido a Blankōm de Paiva (sama de Paiva to je tyż tymat na inkszo ôsprowka), ô romansie skuli kerego mieli my sam na Ślōnsku włosny Wersal (nale już niy mōmy…).

Tajymnice grofa von Donnersmarcka

Gryfnie godo sie ô chopie, keryj przōł swojij libście tak fest, że, kej Blance sie umarło, to wziōn i pedziōł swojij służbie, co niy śmiōm włazić do jednyj jedynyj izby we cōłkim ich zomku. Bo w tyj izbie…
– Jezderkusie! Godejcie, co było rajn w tyj izbie? – nerwujōm sie bajtle, kej im ô tym ôsprowiōm – Możno ôn hań godōł z duchym ôd tyj swojij libsty? A możno ôn tam miōł tako epno glaskastla, w keryj…
Wy na zicher znocie ta ôsprowka, beztōż po jakiymu miōłbych Wom tukej ô tym szrajbować? Nale wetna sie, co wszyskigo ô „Guido” durś niy wiecie, beztōż zowdy werci sie pojechać do Zabrzo i pofedrować we gyszichcie naszego ślōnskigo Hajmatu, pra?