fot. ginace-zawody.pl

Chciołech być grubiorzym

Robić na grubie abo w kuźni to je ganc egal- w obu fachach je sie cołki czas ucioranym.

Jan Pietras robi za kowola bezmała 40 lot, łod bajtla, a ni mo w swoi familiji kowolski tradycje. Kiej yno wracoł ze szkoły, zarozki gibym lecioł do kuźnie i tam siedzioł cało swoja laba. Rano smyczył wyngliki w gorczku z pieca w chałupie i skłodoł ogiyń. Wojsko, w kerym był, nie zepsuło tej grajfki. Jak prziszoł nazod ze wojska to zaś sie zajon kowalyniym. Dziyń w dziyń jak sie widniyło stowoł i prziprawioł sie za fachmana cołki som. Łod szóstej rana dymiyło sie z komina, a fajrant był nikiedy jak już było cima.

Wszyjscy miarkujom, że kuci koni było taki proste, ale to je cygaństwo- koniowi trza było zrobić szpecjalne łone i potym sheblować kopyto. Podkowa musiała leżeć na zicher. Jak wiyrzgoł to roztomańcie sie dzioło. „Mielimy takigo pierona, co fest rojbrowoł. Musielimy mu do kucio sprawić szpecjalno klota, kiero trza było cołki czas robić łod poczontku. Chabety z Żorów były najgorsze i oklane. Tako chabeta trza było łobwionzać, obulić, a potym dopiyro kuć”- spomino Pietras.

fot. ginace-zawody.pl

Łonego czasu co drugi gospodorz mioł konia, przeto roboty było moc. Cołko robota robiyło sie samymu. Praje we dwie godziny dwóch chopa zrobiło sztyry podkowy do konia. Dzisiej blank gotowe idzie kupić, jak zresztom wszistko. Terozki konie zastompiyły traktory i beztoż ni mo wiela do roboty na swoji handgryfy. Downi kowole kuli z żelaza tyż roztomańte czary i dinksy. W kuźni sprawiało sie to, co sie przidowało na już.

Wiela kuźni pozawiyrano. Łonego czasu kowol we wsi to był choby Ponbóczek, mioł tako krzepa, że na jednyj rynce móg cołko familijo nosić. Kiery z Wos nie zno jakigoś Kowolskigo? Czasy sie zmiyniyły i szpikole wolom robić w innych miyjscach, wcale ni z młotym w rynkach i spoconym czołym. Na szczynści som jeszcze taki kowole, kierzi dali we fachu robiom i przekazujom go młodziokom.

Pan Jan je na pyndzyji, ale cołki kowolstwo to je jego pasjo, od kerej nie umi nikaj uciec. Chocioż mo wiek, przyndzone pora łoperacji na łoczy, łod wtorku do soboty w Muzeum Beskidzkim we Wiśle staro sie przekozać szpikolom to, co kedyś samymu sie nauczył. „Mom z tego pieronowo uciecha, jak widza uśmiychnyte gymby i zainteresowanych młodzioków. Mom laba to nie byda siedzioł w chałupie. Rano ida, na wieczór przida. Taki żech już je. Trza brać z życio tela, wiela jeszcze idzie, bo niy wiym kiedy sie łone skończy. Trza robić to, czymu sie fest przaje”- godo kowol.

„Ginące zawody” to je projekt, kierym zajmujom sie Michał Kaźmierczak i Agnieszka Kaczmarczyk. 
Cołki tekst po polsku znojdziecie tukyj: http://www.ginace-zawody.pl/jan-pietras.html 
Na facebooku ło fachach, kiere sie tracom tukyj: https://www.facebook.com/GinaceZawody