fot. ZL-Photography

Sztrom to je po polsku prąd.

Bez niego nic sie w doma niy zrobi. Jak go ni ma, to nerwówa, bo tymu pralka stoji, tymu lodówka niy mrozi a tyn niy poradzi dziecku uwarzić jeść.

Jak sie godo ło sztromie, to niy idzie zapomnieć ło szaltrze i sztekrze.

Sztrom pokozoł sie w chałpach pod koniec XIX storocza. Piyrszo elektrownia była we Zobrzu kole 1846 roku. I nojprzód sie go używało we zakładach. Nojpryndzyj był na grubach, do napyndzanio maszyn wyciongowych.

A jak tego sztromu było wiyncyj, to właściciele swojich zakładów, ciongli ludziom do familoków. A jak prziszeł inkasynt i przyszło płacić za sztrom a sie przebrało limit, to na drugi roz jak przyszeł to przyniós gyszynk za to, że wiyncyj zużył. Zapłacił za niego ale i dostoł łod właściciela gyszynk. A dostowało sie nojczyńscij piyrsze zielozko na sztrom abo tyż kochry, kaj szpirala szła w szamotce. I na tym sie warziło.

Piyrsze kable ze sztromym były prowadzone w takich rułkach i sztrom szeł po ścianach, po wiyrchu. Kable szły w oplocie ołowianym, potym nastało tworzywo sztuczne.

Jak niy było sztromu w doma, to sie świyciło lampkami karbidkowymi abo świyczkami, kiere se sami robili. I niy roz niy było w doma szplatek (sznurowadeł ze strzewików), kiere poszły do świyczki.

Jak sie kogoś za błozna chciało zrobić, a niy był łon tutyjszy to sie mu godało: „Leć po kibel sztromu”. :)