fot. Wojciech Radwański

Jo niy wiym, skond sie to wziyno na Ślonsku i we cołkij Polsce, że fusbal wszyjscy majom tak fest w zocy. Ani my nigdy niy mieli majstra na miszczostwach Świata czy Europy, ani żodyn klub ligi miszczów niy wygroł, a przeca kożdy chłop i kupa babów na fusbal radzi sie podziwajom, a bajtle w niego poszpilać. Zdo mi sie, że rozchodzi sie ło to, i skisz tego tak je, że w fusbalu nigdy do końca niy wiadomo co bydzie. Do łostatnij minuty niy poradzisz zgodnyć jaki bydzie wynik, som czyrwone kartki i elwry i niy wszysko zależy łod fusbalistów, ale jeszcze łod syndzigo. Drugo rzecz je tako, że fusbal, to je chyba jedyny taki szport w kiery bez niczego poradzi grać kożdy. Nie trza mieć ani żodnych klamorów, ani ekstra miyjsca, ani nawet nie trza umieć szpilać, bo kożdy swoje miejsce na boisku znojdzie.

Fusbalowy Ślonsk

Tak mi sie zdo, że na Ślonsku jednak trocha inakszyj wyglondo i kibicowani, i cołki tyn fusbalowy świat. Piyrwyj skisz tego, że u nos je i zawdy było kupa klubów i to takich co były potyngom. We Katowicach, Chorzowie, Zobrzu, Gliwicach, Tychach, Bytomiu, Radzionkowie czy Wodzisławiu. Jakby jeszcze dokoptować te kluby ze Zagłymbio i Beskidów to szłoby szpilać cało ekstraklasa ino na Ślonsku. Poczontki Ślonskigo fusbalu som choby zeszwajsowane ze nimieckimi rozgrywkami. Ni ma sie co dziwić, kej te teryny hankejś były nimiecki. Piyrszy rychtig ślonski klub to był Ratibor 03 ze Raciborza założony w 1903 roku. Na poczontku dwadziestego storocza powatały tyż kluby we Katowicach, Mysłowicach, Rudzie, czy Królewskij Hucie (późniejszy Chorzów). Przed piyrszom wojnom żodnymu niy zawadzało czy klub był polski, nimiecki czy po prostu ślonski. Zaczło sie tyż grani niy ino do szpasu ale ło coś- miszczostwo, jakiś puchar, abo ino coby wszyskim pokozać fto je lepszy i wiynkszy geroj. Kibicowani nigdy niy łostowało na stadionie, ani nawet w jednym mieście czy wsi. We sobota abo niedziela chłopy szły nojprzód do szynku na piwo, a potym na stadion na szpil, a baby wtynczos drapko cisły na klachy. Czasym na takim szpilu abo po nim były haje. Prali sie wszyjscy, a nojbardzij hanysy z gorolami. I chocioż niejedym prziszoł do dom z ojlom to za tydziyń zaś szoł kibicować.

Drugo strona medalu

Drugo strona medalu je tako, że u nos zawdy bajtle – i niy ino – sztyjc by kulali tyn bal. Niy trza było mieć ani boiska ani nawet żodnego placu, styknył konsek łąki abo choby asfaltu. Śpiywo ło tym Grzegorz Poloczek w piyknyj balladzie o Ślonsku:

“Tu my na małe budki

We fusball dziynnie grali

Cegły stoły za supki

A w łokiynko my strzylali”

Tak bylo łod hań downych czasów. Mom we gowie taki łobrozek: familok, ze cegly, niełopucowany – gynau taki jak na Nikiszu, na drodze przed nim sztyry pukeltasze robiom za tory, i kupa synków uciopranych z kurzu i marasu, lotajom za balym. Na kożdym takim boisku były wszyskim znane zasady. Raczyj wszyndzi były taki same. Dejmy na to: Tyn, kiery przinios bal wybiyroł składy, dwóch nojrubszych we bramach, faul liczył sie ino wtedy jak poloła sie krew, wtynczos byl elwer i podwiyl wszyjscy niy padli, szpilało sie dalij. Kupa jeszcze inkszych było i żodnymu nigdy niy trza było ich elklerować, bo kożdy jich dobrze znoł. Bajtle tak umiały lotać za tym konskiym skóry łod rana do samego cimoka. Niy było fejsbuków, ani  mobilnioków coby sie dogodać, a zawdy wszyjscy wiedzieli kaj i o kieryj pódzie poszpilać.

Mieć ptoka

Kożdy Ślonzok mo jakiś ptoki. Nojczynścij mo ich dwa – Szkata, abo pulty no i fusbal. Dowo tymu cołki serce, cołki czas i kupa zainteresowanio. Nazot dostowo  mocka uciechy, emocji i hercklekoty.