fot. Picjumbo

Wynokwianie Kadłubka – czyńść 30.

Wiszom na ciynkich sznorkach, drocikach i szlajfkach i śwjycom sie roztomańtymi barwami na zielonych kristbaumach, jedliczkach, gojikach w czasie jak som Gody, czyli Boże Narodzyni. Roztomańcie godajom: glaskule, glaskugle abo po prostu bombki (godajom tyż bańki, słyszołżech roz). Idzie je kupić we markecie, na torgu, w internecie i w gyszeftach z ozdobami w Adwyńcie.  Abo i trocha przed Adwyntym. Kożdy szuko takich glaskuli, coby mu pasowały do dom. Eli takich, jake zapamjyntoł, jak jeszcze był bajtlym. Tako je prowda: nojgryfniejsze som te glaskule, kere pamjyntomy z downych czasow.

​Nojpiykniejsze som z Polski

Glaskula mo wyglondać jak szklano kula – z nimieckigo das Glas (szkło) i die Kugel (kula). Ale glaskula to jest taki typowe ślonske słowo, co łonczy nimiecke i słowiańskie, tak jak Śwjynta majom łonczyć ludzi. Padajom, że glaskula wynojd Hans Greiner z Lauscha w Turyngii. Możno i tak było. Mje sie zdowo, że jak by tyn Greiner pjyrszy niy zaczon robić glaskuli, to i tak by je wtoś zaczon pjyrszy robić. Bo jak wyglondołby kristbaum bez glaskuli? Jak wyglondołby kristbaum bez oblyczki? Dejcie yno pozor. Moj kamrat ze Pretorii (Republika Połedniowyj Afryki) pedzioł mi roz, że nojgryfniejsze glaskule idzie kupić tam u nich, na połedniu Afryki – i że one pochodzom z Polski. Sławne som te glaskule z Polski po cołkim świecie. Ryncznie robione, ryncznie malowane – modre i szczybne.

​Kożdymu sie zdarzy strzaskać

Za bajtla trefiało mi sie, już we Wilijo, jak żech lotoł gibko wele kristbauma, potrzaskać tako kolorowo glaskula. Było mi fest żol i już dowołżech sie do beku. Ale moja oma godała: „To sie yno może żywymu przidarzić” – i niy było skuli tego żodnyj haji.

​Glaskula pełno nadzieje

Dzieciontko je fest rod, jak w doma stojom kristabaumy i jak wszyscy czekajom, jak Dziecionko przidzie bez łokno i prziniesie pod kristbaum geszynki. Kożdo glaskula to jest jedne marzynie o gyszynku. Niby kożdo glaskula jest prozno w pojszczodku, ale wypełnio je nasze marzyni o czymś cudownym. Glaskule bez to som pełne marzyń. Glaskule w tyn czorny grudniowy dziyń som choby słońca, co wiszom nad nami i godajom kożdymu z nos: Doczkej, yno po leku kożde marzyni sie spełni, zaś bydzie jasno, Ponboczek przidzie hnet i do kożdymu tela, wela bydzie chcioł. Glaskula – chciołbych, żeby tak było – dowo nadzieja, że na świecie ni ma ani cima, ani zima, ani szpetnie.

Prof. Uś dr hab. Zbigniew Kadłubek – rezkiruje Katedrom Literatury Porównawczyj. Je filologiym klasycznym, eseistom i tłumaczym. Pisze tyż po naszymu, dejmy na to „Listy z Rzymu” abo „Promytyojs przibity”.