fot. Sandra Stachoń

Rozprawiomy z młodym, szwarnym i łobdarzonym srogimi talyntoma autorym tomiku „Myśli ukryte”, kiery w całości je napisany po naszymu. Karol Gwóźdź jaki je i ło co mu sie rozchodzi, zarozki bydzie sie szło dowiedzieć.

SŁOWA ŃY PEDŹANE

Cesta krynto za nami
Przed nami bergi skaliste
Spůmńane můmyntami
Chwile downe, blank wjeczyste

Cuzamyn myśli zbjyrům
Teroz bez szans na przeżyće
A pamjyntać pamjyntům
Bliskje nům serca biće

Uo szyba dyszcz zwůńi
Przedy mnům pusty wjeczůr
Słowa ńy pedźane
I zatracůne chwile

 

Dziwuje mie to, że taki młody synek jak Ty, tak dobrze godo po naszymu, mało tego,  jeszcze pisze i widać, że sie tym asi.

Gupoty godosz :) Godka jest wspólnym dobrem, to take dziedzictwo kulturowe, taki sposób komunikacji, kerym możno nawyt dziołszce, czy synkowi, zależnie fto godo, wyznać miłość. Tym jynzykiym możno przeca pedzieć uo śmierci bliskij uosoby, możno w tym jynzyku godać z przełożonymi w robocie, abo z dohtorami w lazarecie, godać wice czy wadzić sie z somsiadami. Tyn jynzyk sie ku tymu nadaje.

Czymu w Twojij twórczości je tela nostalgii, jakigoś smutku? Napiszesz kiedy jaki wesoły tekst? Przeca Ślonsk je taki radosny, taki zielony.

Kożdy pisarz mo jakiś styl, jo mom nieco refleksyjny, melancholijny, co tyż niy znaczy że tak byda pisoł do końca swoich dni (śmiech), nale musza pedzieć, co dobrze sie w nim czuja. Wiym, że Ślonzoki to radosne ludzie i jo tyż taki na codziyń jest. Momy sam wesoło i ciekawie, ale zauważyłech, co niy momy swoij literatury, ale tyj takij poważnyj. Poezji, dramatów pisanych blank po ślonsku. Rozśmieszanie ludzi uostawmy kabareciarzom, a jak ftoś bydzie chcioł kultura ślonsko poznać z innych aspektów, niy ino wiców, niych poczyto tako ksionżka. Dej pozór co wiynkszość wierszy, kere som smutne, som tak zbajstlowane, co majom w sobie zachowane wielkie nadzieje.

Wto je łodbiorcom Twojich wierszy? 

Te wiersze godajom uo tym jake jest życie, co czujymy i jak czujymy. Som ajnfachowe, ale czasym tyż przepełnione metaforami. Te wiersze to także dowód na to, co ślonski jynzyk to niy ma ino patologiczno, wulgarno wymiana pół-zdań, miyndzy uożyrokami przed nocnym sklepem, czy tyz biesiadny „jynzyk wiców”, ale to tyż jynzyk serca, kerym idzie uopowiedzieć niy jedna rzecz.

A jak byś mioł pedzieć czym je dlo Ciebie Ślonsk i godka ślonsko?

Krótko: Górny Ślonsk to moj hajmat, jest nojważniyjszym placem na kuli ziymskij. Tak samo godka ślonsko, jest jynzykiym uojczystym, co czynsto podkreślom z dumom. Uwielbiom godać po naszymu, chciołbych dożyć czasów kaj 90% ludzi na naszym Ślonsku bydzie swobodnie i naturalnie godało w tym jynzyku, we autobusach, w banach, w szkołach, w parkach, na randkach, w urzyndach, w centrach handlowych, z politykami, czy nawyt jak nos zasztopujom policjanty za przełażenie na czerwonym świetle. Niystety wiynkszość modych i tych ciut starszych dzisioj godo po polsku, coby być „od razu” zrozumianym. To smutne.

Je taki miyjsce na Ślonsku do kierego rod wracosz?

Jest mocka miejsc kere som magiczne, ale kajkolwiek niy wyjada, zowdy mie podświadomość mynczy coby jak nojgibcij wrócić nazot na ukochany Bytków (dzielnica Siemianowic Ślonskich).

Je taki ślonski słowo, kierymu fest przajesz?

Niy wiym czy to bydzie uoryginalne, ale „PRZAJA CI” jest cudownym określeniem i chciołbych coby ludzie na cołym świecie podczas wymieniania „i love you” w poru jynzykach znali nasze ślonskie „przaja ci”. Poza tym uwielbiom… jak dziołchy godajom po ślonsku. Dej sie pozór co durch na Ślonsku wsród samych Hanysów żywy jest stereotyp, swojom drogom pierońsko frajerski, co synek jak godo to take „normalne”, a jak frelka godo, to już ij niy wypado. Jo uważom co jynzyk ślonski słyszalny z ust gryfnyj dziołszki nabiero blank nowego wymiaru, jest taki piykniyjszy, lżejszy, słodszy. Jak frelka powie synkowi jakeś zolytne zwroty typu „dej dziubka”, eli „Przaja Ci” to brzmiom uone cudownie. Dziołszki zdecydowanie czynścij powinny tak fest uotwarcie godać po ślonsku.

Powiydz jak Ci sie pisze po ślonsku z tymi roztomajtymi znakami? I jak myślisz jak sie to czyto Ślonzokom i tym kierzy ślonskigo niy znajom. Mosz jakoś recepta na to coby se to dobrze poczytać, przeca gwar je kilkanoście, ja?

Do zapisu swoich tekstów używom alfabetu dr Feliksa Steuera, kery jako piyrszy bodajże podjoł sie kodyfikacji ślonskiygo jynzyka w uokresie miyndzywojennym. Wybrołech ta transkrypcja, bo jest ajnfachowo, lekko w użyciu, niy mo mocka wymyślnych znaków diakrytycznych, mo te charakterystyczne ů, kere jakby łonczy Ślonsk kery leży w Państwie Polskim i Czeskim. Ku tymu jeszcze chciołech coby był zachowany jakis aspekt historyczny, tak coby żodyn niy pedzioł, co ślonski alfabet to wymysł dzisiejszych czasów i jo som wynokwiom z jakimis dziwolongami, coby ino zaistnieć.

Jak sie czyto? Mocka ludzi, z kerymi godołech, pedzieli co na poczontku ciynżko sie przestawić, ale po dugszyj chwili czytanie szło sprawnie i wartko.

Jak uważosz, jak młodzi dzisio traktujom godka ślonsko?

Jako ciekawo rzecz, urozmaicenie. Umiesz godać, to fajnie sie bydzie godało z Tobom przy piwie, zowdy jakimś wicem zaciepniesz. Zdo mi sie ale co i tak już jest mini-progres, bo coroz to wiyncyj modych niy gańbi sie godać, możno niy blank, ale chociażby jakimiś krótkimi zwrotami urozmaicajom swoja godka. Fajne jest to, co mocka modych z kożdym dniym dumniej godo uo swoij SILESII, uo swoim miejscu pochodzynio, ale jednocześnie smutne że w parze z tym niy idzie tak prynżnie ślonsko godka. Wiysz co? Chciołbych coby czytelnicy „Gryfnie” mieli okazja mie „zjechać” po tyj lekturze, co godom gupoty, co mocka z nich godo na codziyn i próbujom uczyć inkszych, z powodzyniym :-)

Wiysz, mie sie ajnfach marzy, coby ślonsko godka była tak samo naturalno w przyszłości wsród modych, jak naturalny jest jynzyk polski. Na imprezach, w centrach handlowych, w szkołach, na ulicach itd.

Trzymia kciuki za kożdego, kery ewangelizuje ślonsko godka!

Dziynkujymy i winszujymy Ci powodzynio!
Zajta łod Karlika: http://karolgwozdz.eu/