fot. Szymon Król

Wynokwianie Kadłubka – czyńść 47

Fto ni ma rod trocha porajzować? Goethe padoł, że fto rajzyje, to tak choby poszoł do szkoły, a rechtorym w rajzowaniu jest śwjat. Rajzujymy skuli poru rzeczy: bo chcymy trocha dychnońć i zoboczyć inksze chmury i katedry, bo muszyny rajzować zawodowo, bo muszyny rajzować, żeby poznować inksze kultury i uczyć sie tolerancji, bo muszyny rajzować, jak chcemy kajś pojechać na pielgrzimka, bo muszymy rajzować, żeby zarobiać piniondze abo zdobywać wjedza. Rajzowaniu towarzyszy czasym rajzyfiber. Ale rajzyfiber to już jest trocha coś takigo, choby rajza.

Kożdo rajza jest inkszo.

Niy zawsze rajza wyglondo tak, ja se to zaplanujymy. Beztoż rajza to ni ma nic inkszego jak niyznano przigoda. Śląskie słowo „rajza” po prowdzie pochodzi od niymieckigo „die Reise”, ale te nimieckie słowo mo zwionzek (i łod niego pochodzi) z wyngerskim słowym „rīsan” (wyruszać kajś, ruszyć sie z miejsca, kaj sie mjyszko).

Kaj lubjymy rajzować. 

Do ciepłych krajow, kaj rosnom palmy wjynksze niż na katowickim rynku abo we palmiarni w Gliwicach. Chocioż łostatnio wiela ludzi rajzuje na Islandio abo do Norwegii, kaj ni ma za ciepło (trzeba do kofra spakować mantel), ale idzie zoboczyć gryfne landszafty. Coroz wjyncyj ludzi rajzyje. Bo som ciekawi, jak wyglondo ziymia, co tam kajś daleko robjom ludzie, w co wjerzom i co jedzom. Ze Ślonska rajzowało sie downij za robotom. Żodno gańba. Do Westfalii, do Zagłymbjo Ruhry – abo jeszcze kajś dalij, kaj były gruby abo huty. Dzisioj już to tak niy wyglondo. Ślonzoki, jak kożde ludzie, rajzujom, kaj sie yno do.

Rajzujymy do szpasu.

I żeby zoboczyć Floryncja abo Rzym. Abo żeby wlyź do jakigoś muzyjum w Nowym Jorku i zoboczyć na własne łoczy łobroz, kery znomy yno z Internetu. Abo jadymy flugzojgym na Sycylia, żeby połazić po plaży i sie trocha poopolać i potoplać w ciepłym morzu.

Warto rajzować po Ślonsku.

Ale tyż musza pedzieć, że warto rajzować po Ślonsku. Bo niy znomy tych zomkow na Dolnym Ślonsku i niy znomy ich historii. To som małe rajzy, ale tyż dużo dowajom. Som tyż tacy, co rajzujom bez wyłażynio z chałpy: czytajom ksionżki i to tyż som ciekawe rajzy. Kożdo kartka jest jak jakeś inksze miejsce i niyznane miasto. Czytelniki rajzujom fest, trza to pedzieć. Kożdo ksionżka to jest rajza. Nikerzi nojbardzij lubiom rajzować po górach. Łażom po skałach i tam szukajom ciszy, przigody i samotności. Niy dziwuja sie im, bo larma na świecie jest trocha za dużo. Momy blisko choby Ślonske Beskidy. Tyż tam idzie ciekawje porajzować. I do sie tam pojechać cugym Kolei Ślonskich. To jest dość blisko – a cołkim inkszy śwjat. Jożech kedyś lubioł rajzować po Neapolu, bo to jest fest stare miasto, kere budowali jeszcze Greki. Idzie popatrzeć na Wezuwiusza, kery wyglondo jak srogo hołda. I czułżech sie tam jak w doma. Ale Neapol sie zmjynił. Nie chca pedzieć, że odradzom tako neapolitańsko rajza, ale trza dać pozór, bo jest tam terozki pełno chacharów. No i kożdy, fto lubi pizza, bydzie sie czuł w Neapolu bardzo dobrze. To jest tako rajza dlo podniebjynio.

Niy lynkejcie sie żodnyj rajzy.

Z kożdyj rajzy czowjek wraco inkszy. Inacy myśli i inacy patrzi na śwjat. Niy czeba zoboczyć słonia w Afryce, żeby przeżyć cydowno rajza. Cołke nasze życie to jest niyzwykło rajza. Ciekawo. Czasym niybezpieczno. Czasym tyż fest szczyńśliwo. Ni ma wjynkszyj rajzy niż ludzki życie.