fot. Iwona Łach

Z Marcinym Melonem, autorym ksiożek ło przigodach komisorza Hanusika,
rozprowiomy o Ślonsku, o pisaniu  i prziszłości nojbardzij skutecznego policaja w regionie.

Skond pomysł na napisani powieści o Hanusiku? Skond sie wziyna cołko historyjo?

Som żech bōł ciekawy, eli poradza napisać po ślōnsku cosik wiyncyj, jak ino jakigoś smsa abo maila. Przeca rozotmajte profesory godali, że w naszyj godce niy do sie ksiōnżek pisać. Napisōł żech jedyn rozdział, niyskorzyj sprōbowōł żech siły i napisōł żech krōtko sztuka o Hanusiku, kero spodobała sie jurorom konkursu na „Jednoaktōwka po ślōnsku”. Wtynczos prziszōł czas na cosik wiynkszego.

Jako wizja Ślonska chcecie pokozać przez swoji ksiożki? Co chcecie promować?

Tyn Ślōnsk Hanusikowy je kōncek alternatywny, chocioż, jak ftoś na niego wejrzy piyrszy roz, to może sie mu zdować gynau taki som jak tyn, na kerym my żyjymy. To je taki trocha Ślōnsk, ô kerym marza, kaj kożdy godo po ślōnsku, kaj kożdy przaje swojymu Hajmatowi, a to, co je oczywiste, niy wydowo sie żodnemu kontrowersyjne.

Jak sie Wom kojarzy Ślonsk? Czym je do Wos ślonskość?

Ślōnsk to je mōj plac na ziymi, kaj żech prziszōł na świat i kaj zawdy byda czuł sie u siebie w doma. Niy ma inkszego kraju, kery miōłby tak gryfno geszichta, ino muszymy sie nauczyć jednyj ciynżkij rzeczy: chwolić sie tym naszym Ślōnskiym. Bo richtich momy sie czym poasić.

Czy oprócz drugij czynści Hanusika bydzie jeszcze co inkszego?

Som żech przōdzij ani niy myślōł, co szkryflaniy po ślōnsku bydzie mi dować tela szpasu. Jak sie okoże, że Ślōnzoki bydōm chcieć czytać ô Hanusiku, to myśla, że bydōm tyż i nastympne tajle. Wejrzyjcie sie ino, wiela sam na Ślōnsku je durś gizdōw, kerych ftoś musi chytać. A fto mo to szafnōnć, jak niy kōmisorz Hanusik?

Bierecie terozki udział w tworzyniu projektu “Odkryj śląskie”. Co bydziecie tam robić?

Ja, Tomek Szklarski spytōł sie mie, eli byda pisōł na jego portal po ślōnsku. I mo synek recht, bo niy do sie richtich „odkrywać” Ślōnska ino po polsku. Cosik zawdy ôstanie kajś poskludzane, cosik, ô czymś szkryflać idzie ino po ślōnsku. No i już hnet na portalu odkryjslaskie.org bydōm moje ôpowiadania po ślōnsku. Achim Hanusik bydzie jednym z bohaterōw, nale poznocie tyż inkszych. Bydzie trocha do szpasu, a trocha do strachu, no i bydzie szło sie dowiedzieć roztomajtych rzeczy ô Ślōnsku.

Czy Ślonsk -Waszym zdaniym – idzie w dobrym kierunku?

Niykerym sie wydowo, że jak polskie gerichty pedzōm: „Niy, niy ma żodnego Ślōnska, ani żodnych Ślōnzokōw, a ślōnsko godka to ino gwara polskij godki”, to ôroz te setki tysiyncy Ślōnzokōw pedzōm: „Ja, mocie recht, przeca nos niy ma, przeboczcie, że nom sie wydowało inakszyj. Przepraszomy, że my przōdzij godali po ślōnsku, terozki bydymy ino używać ‘czystej polszczyzny’, a niy tyj ‘zmaraszonyj godki’”. Niy, tego, co sie napoczło wyrobiać, już żodyn niy sztopniy. Ślōnzoki yntlich zaczli być świadome tego, wiela sōm warte, już sie niczego niy bojemy. I to je piykne, i to je dobre. Dobre do Ślōnska i dobre do Polski. Bo Polska kolorowo choby danga, to bydzie Polska, w keryj kożdy bydzie chciōł żyć. Ino, że niykere Poloki durś tego niy poradzōm spokopić.

Czy ciyżko pisze sie po ślonsku? Mieliście z tym łostuda?

Na zicher zdowo sie wom, co terozki powiym, że ja, że to same ze mie wypływo, tak naturalnie, ja? Niy, niy, to niy ma tak. Tak jak kożdy z nos, czynścij godōm po polsku i po angielsku, jak po ślōnsku, skiż tego ta „domyślno” godka w mojij gowie to niy ma ślōnsko godka. Niy roz musza dugo sznupać w gowie, zaczym spomna sie tyn ślōnski wyraz, kerego potrzebuja.

Widzicie, że je zapotrzebowani na ślonski ksiożki?

Po ślōnsku poradzi godać pōł miljona ludzi. To je bezma sto razy mynij, niż godo po polsku. Piyrszo tajla Hanusika sprzedała sie w nakładzie 1.500 egzymplorzy. Wiela by to bōło, jakby przeciepać na polskie realia? Wiadomo, że tak sie niy do, nale idzie pedzieć, że Ślōnzoki chcōm pisać i czytać po ślōnsku. Jeszcze niykerzy majōm opory, nale już coroz to mynij.

Co ludzie godajom ło Hanusiku?

Musza pedzieć, że Achimowi Hanusikowi kożdy je rod. Som żech sztaunowoł po jakiymu. Możno sie to pomiyni po drugij tajli, kaj pokozane bydōm tyż jego roztomajte utropy i problymy? Achim to je taki chop, kerego kożdy z nos zno, z kerym rade byście poszli na piwo do szynku. A przi tym to je nojlepszy policaj, bardzij wyzgerny, jak Bond i Holmes. I jak tu takiymy niy przoć?

Wto by se chcioł poczytać o nowych przigodach komisorza Hanusika (abo o tych starszych), niech idzie tukej: http://gryfnie.com/sklep/kategoria/ksiozki/